Lapidarium na Cmentarzu Centralnym jest położone na wzgórzu przy linii kolejowej wyznaczającej wschodnią granicę nekropolii, powstało na terenie dawnego „gaju urnowego”. Ów „gaj” projektu współtwórcy cmentarza i pierwszego jego dyrektora, Georga Hanniga stanowił część większego założenia – kwater urnowych rozplanowanych na poprzecznej osi cmentarza za kaplicą.

Swym malowniczym układem kontrastował z symetrycznie rozplanowaną dolną częścią założenia. Jej ważnym elementem był mierzący 32 m średnicy basen w dawnym wyrobisku żwirowni. Wokół niego i po jego południowej stronie wytyczono regularne otoczone żywopłotami kwatery.

W 1910 r. model szczecińskiego „gaju urnowego” prezentowany był na światowej wystawie sztuki cmentarnej w Brukseli. Kilka lat wcześniej wytyczono na wzniesieniu i jego stokach alejki, zbudowano elementy małej architektury, zasadzono drzewa i krzewy. Dopiero jednak po 14 września 1911 r., kiedy to uchwalono w Prusach ustawę zezwalającą na kremację, wśród drzew i krzewów „gaju” zaczęły się pojawiać groby urnowe.

Na pochówki tego rodzaju zezwalał wydany w 1912 r. regulamin cmentarza, jednak do 1925 r. t.j do oddania krematorium za kaplicą spopielania zwłok dokonywano poza Szczecinem.

Przez kilka powojennych dziesięcioleci trudno dostępne wzniesienie zmieniło się w mroczną gęstwinę złożoną z samosiewów i dzikich chaszczy, wśród których znikły dawne alejki i ścieżki. Wokół okrągłego basenu w końcu lat 60-tych XX w. utworzono kwaterę zasłużonych, zniszczono jednak część założenia położoną po jej południowej stronie. Dawny „gaj urnowy” dopiero w ostatnich latach wzbudził zainteresowanie historyków sztuki i konserwatorów zabytków.
Trudno dostępne położenie tego miejsca sprawiło, że przetrwało tu sporo oryginalnych elementów. Zachowało się też wiele nagrobków, niegdyś usuniętych z różnych miejsc cmentarza, a później zgromadzonych na dwóch składowiskach. W tej sytuacji potrzebne stało się lapidarium, w którym można by eksponować ocalone stele i płyty.

Lokalizacja w dawnym „gaju urnowym” okazała się z wielu względów korzystna – pozwoliła nie tylko na atrakcyjną ekspozycję zabytkowych nagrobków, ale stworzyła impuls do rewaloryzacji jednej z najpiękniejszych partii całej nekropolii.

W oparciu o wytyczne zatwierdzone w 2003 r. przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków powstał projekt, którego autorami są Marzena Jaroszek, Joanna Wojtecka i Krzysztof Gołębiecki. Realizacja śmiałego przedsięwzięcia, obejmującego odtworzenie dawnego układu przestrzennego, konserwację i częściową rekonstrukcję elementów małej architektury, nasadzenia zieleni oraz ustawienie nagrobków – przypadła na jesień 2006 i wiosnę 2007 roku.

Na teren lapidarium można dojść od północy, lub od północnego zachodu, krawędzią wzniesień okalających dolinkę z okrągłym basenem. Wybierając tę drugą trasę dochodzi się do okazałego pomnika nagrobnego dawnego nadburmistrza Szczecina Hermanna Hakena i jego żony Johanny. Swój urząd sprawował Haken w latach 1878-1907, a więc w okresie największej w dziejach miasta prosperity.